آخرین بار چه زمانی از علائم نگارشی در نوشتههایتان استفاده کردهاید؟ به جز نقطه و ویرگول با کدام علامتها آشنا بوده و درباره کاربردشان اطلاع دارید؟
این جمله را بخوانید: خانم معلم حمید فامیلیاش محمدی هست.
بعد از چندین بار خواندن، متوجه میشوید که هربار این جمله را میتوان به روشهای مختلفی خواند:
خانم معلم، حمید فامیلیاش محمدی هست.
خانم معلم حمید، فامیلیاش، محمدی هست.
ضرورت استفاده از نشانههای نگارشی در این مثال به خوبی مشخص شد. حال در ادامه با چند نمونه از مهمترین و برکاربردترین علائم نگارشیدر زبان فارسی آشنا میشوید.
نقطه
نقطه (.) در زبان فارسی یکی از علائم نگارشی مهم است که نشانه درنگ، مکث یا توقف کامل است. مهمترین کاربردهای نقطه را در ادامه میخوانید:
- در پایان جملات خبری، عاطفی غیرتاکیدی و انشایی میآید؛ همچنین، پایان جملات شرطی نیز بهتر است که از این نشانه نگارشی استفاده شود.
- پس از علائم اختصاری و اسامی مخفف، نقطه بگذارید:
- ق.م
- م.امید
- در متنهای طولانی، نقطه کمک میکند تا ایدهها و جملات را از هم تفکیک کنیم و ساختار منظمتری به نوشته بدهیم.در جملات مرکب، نقطه میتواند جملات مستقل را از هم جدا کند.
- در نوشتارهای علمی و رسمی، نقطه ممکن است برای جداسازی اعداد در لیستها یا اشاره به نکات خاص مورد استفاده قرار گیرد.
- متون نقل قولی، نقطه معمولا بعد از علامت نقل قول قرار میگیرد.
نقطه ویرگول
نقطه ویرگول (؛) در زبان فارسی کاربردهای خاصی دارد که به ساختار جملات و خوانایی متن کمک میکند:
- قبل از کلمات و عبارات توضیحی؛ مانند بنابراین، یعنی، درنتیجه و … میآید.
- نقطه ویرگول برای جدا کردن جملات مستقل در یک جمله مرکب استفاده میشود، به ویژه زمانی که جملات دارای داخلمحتوای طولانی یا پیچیده هستند.
مثال: من به کتابخانه رفتم؛ چون به مطالعه علاقهمندم.
- زمان تفکیک اجزای مختلف وابسته به یک حکم کلی به شکل فهرست، دستهبندی و شمارهبندی یا بدون شماره و پشتهم.
نقطه ویرگول به خواننده کمک میکند تا متن را بهتر درک کند و ارتباطات بین اجزای مختلف جمله را واضحتر ببیند.
ویرگول
ویرگول (،) در زبان فارسی کاربردهای متعددی دارد که به خوانایی و ساختار جملات کمک میکند. از جمله این کاربردها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویرگول برای جدا کردن عبارات یا گروههای کلامی در یک جمله استفاده میشود. این کار کمک میکند تا خواننده راحتتر متن را درک کند.
مثال: من میخواهم به کتابخانه بروم، اما باران میبارد.
- در فهرست کردن اقلام یا موارد، ویرگول برای جدا کردن آنها به کار میرود.
مثال: میوههای مورد علاقهام سیب، موز، پرتقال و توت است.
- زمانی که دو یا چند جمله مستقل به هم مرتبط هستند، ویرگول برای جدا کردن آنها به کار میرود.
مثال: او به کارش ادامه داد، و نتیجهای عالی گرفت.
- ویرگول معمولا قبل از حروف ربطی مانند «اما»، «ولی» و «زیرا» در جملات استفاده میشود.
مثال: او خیلی تلاش کرد، اما موفق نشد.
- در جملات توصیفی، ویرگول میتواند برای جدا کردن توصیفها و صفات استفاده شود.
مثال: کتاب جدید، جذاب و آموزنده، بسیار مورد توجه قرار گرفت.
استفاده صحیح از ویرگول میتواند به وضوح و تأثیرگذاری متن کمک کند.
علامت تعحب
این نشانه یکی از پرکاربردترین علائم نگارشی است که پس از جملات و شبهجملات عاطفی، در تاکید، اخطار، ندا، امر و نهی، خطاب، تحسین، سرزنش، نفرین، استهزا، جلب توجه و ندامت به کار میرود.
پرانتز
پرانتز ( ) در زبان فارسی برای ارائه اطلاعات اضافی، توضیحات یا حواشی استفاده میشود. کاربردهای اصلی آن عبارتنداز:
- برای افزودن توضیحاتی که به متن اصلی مرتبط است، ولی لازم نیست در متن اصلی گنجانده شود.
مثال:کتاب (که سال گذشته منتشر شد) بسیار محبوب است.
- برای توضیح یا تعریف واژهها و عبارات جدید یا غیرمعمول.
مثال: او یک مهندس نرمافزار (Software Engineer) است.
- در متون علمی و پژوهشی، برای اشاره به مراجع و منابع.
مثال: تحقیقات نشان میدهد (Smith, 2020) که این روش مؤثر است.
- برای جداسازی اطلاعات یا دادههای عددی از متن.
مثال: این پروژه (300 میلیون تومان) هزینه دارد.
دونقطه
دو نقطه (:) در زبان فارسی کاربردهای متعددی دارد که به وضوح و سازماندهی متن کمک میکند. از جمله این کاربردها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دو نقطه قبل از بیان توضیحات یا تشریح موضوعی استفاده میشود.
مثال: او در مورد برنامههای آیندهاش صحبت کرد: مطالعه، سفر و یادگیری زبان.
- برای معرفی لیست یا مجموعهای از موارد، قبل از ذکر اقلام استفاده میشود.
مثال: میوههای مورد علاقهام عبارتند از: سیب، موز، پرتقال و توت.
- برای معرفی جملات نقلشده از شخص یا منبعی به کار میرود.
مثال: او گفت: «من همیشه سعی میکنم بهترین نسخه از خودم باشم.»
- برای معرفی تعریف یا توضیح یک واژه یا عبارت.
مثال: تعریف موفقیت: رسیدن به اهداف و آرزوها.
- در نوشتن زمان و تاریخ، برای جداسازی ساعت از دقیقه استفاده میشود.
مثال: جلسه ساعت ۱۰:۳۰ آغاز میشود.
استفاده صحیح از دو نقطه میتواند به خوانایی و فهم بهتر متن کمک کند و اطلاعات را به شکل منظمتری ارائه دهد.
نقطه
نقطه (.) در زبان فارسی یکی از علائم نگارشی مهم است که نشانه درنگ، مکث یا توقف کامل است. مهمترین کاربردهای نقطه را در ادامه میخوانید:
- در پایان جملات خبری، عاطفی غیرتاکیدی و انشایی میآید؛ همچنین، پایان جملات شرطی نیز بهتر است که از این نشانه نگارشی استفاده شود.
- پس از علائم اختصاری و اسامی مخفف، نقطه بگذارید:
- ق.م
- م.امید
- در متنهای طولانی، نقطه کمک میکند تا ایدهها و جملات را از هم تفکیک کنیم و ساختار منظمتری به نوشته بدهیم.در جملات مرکب، نقطه میتواند جملات مستقل را از هم جدا کند.
- در نوشتارهای علمی و رسمی، نقطه ممکن است برای جداسازی اعداد در لیستها یا اشاره به نکات خاص مورد استفاده قرار گیرد.
- متون نقل قولی، نقطه معمولا بعد از علامت نقل قول قرار میگیرد.
نقطه ویرگول
نقطه ویرگول (؛) در زبان فارسی کاربردهای خاصی دارد که به ساختار جملات و خوانایی متن کمک میکند:
- قبل از کلمات و عبارات توضیحی؛ مانند بنابراین، یعنی، درنتیجه و … میآید.
- نقطه ویرگول برای جدا کردن جملات مستقل در یک جمله مرکب استفاده میشود، به ویژه زمانی که جملات دارای داخلمحتوای طولانی یا پیچیده هستند.
مثال: من به کتابخانه رفتم؛ چون به مطالعه علاقهمندم.
- زمان تفکیک اجزای مختلف وابسته به یک حکم کلی به شکل فهرست، دستهبندی و شمارهبندی یا بدون شماره و پشتهم.
نقطه ویرگول به خواننده کمک میکند تا متن را بهتر درک کند و ارتباطات بین اجزای مختلف جمله را واضحتر ببیند.
ویرگول
ویرگول (،) در زبان فارسی کاربردهای متعددی دارد که به خوانایی و ساختار جملات کمک میکند. از جمله این کاربردها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویرگول برای جدا کردن عبارات یا گروههای کلامی در یک جمله استفاده میشود. این کار کمک میکند تا خواننده راحتتر متن را درک کند.
مثال: من میخواهم به کتابخانه بروم، اما باران میبارد.
- در فهرست کردن اقلام یا موارد، ویرگول برای جدا کردن آنها به کار میرود.
مثال: میوههای مورد علاقهام سیب، موز، پرتقال و توت است.
- زمانی که دو یا چند جمله مستقل به هم مرتبط هستند، ویرگول برای جدا کردن آنها به کار میرود.
مثال: او به کارش ادامه داد، و نتیجهای عالی گرفت.
- ویرگول معمولا قبل از حروف ربطی مانند «اما»، «ولی» و «زیرا» در جملات استفاده میشود.
مثال: او خیلی تلاش کرد، اما موفق نشد.
- در جملات توصیفی، ویرگول میتواند برای جدا کردن توصیفها و صفات استفاده شود.
مثال: کتاب جدید، جذاب و آموزنده، بسیار مورد توجه قرار گرفت.
استفاده صحیح از ویرگول میتواند به وضوح و تأثیرگذاری متن کمک کند.
علامت تعحب
این نشانه یکی از پرکاربردترین علائم نگارشی است که پس از جملات و شبهجملات عاطفی، در تاکید، اخطار، ندا، امر و نهی، خطاب، تحسین، سرزنش، نفرین، استهزا، جلب توجه و ندامت به کار میرود.
پرانتز
پرانتز ( ) در زبان فارسی برای ارائه اطلاعات اضافی، توضیحات یا حواشی استفاده میشود. کاربردهای اصلی آن عبارتنداز:
- برای افزودن توضیحاتی که به متن اصلی مرتبط است، ولی لازم نیست در متن اصلی گنجانده شود.
مثال:کتاب (که سال گذشته منتشر شد) بسیار محبوب است.
- برای توضیح یا تعریف واژهها و عبارات جدید یا غیرمعمول.
مثال: او یک مهندس نرمافزار (Software Engineer) است.
- در متون علمی و پژوهشی، برای اشاره به مراجع و منابع.
مثال: تحقیقات نشان میدهد (Smith, 2020) که این روش مؤثر است.
- برای جداسازی اطلاعات یا دادههای عددی از متن.
مثال: این پروژه (300 میلیون تومان) هزینه دارد.
دونقطه
دو نقطه (:) در زبان فارسی کاربردهای متعددی دارد که به وضوح و سازماندهی متن کمک میکند. از جمله این کاربردها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دو نقطه قبل از بیان توضیحات یا تشریح موضوعی استفاده میشود.
مثال: او در مورد برنامههای آیندهاش صحبت کرد: مطالعه، سفر و یادگیری زبان.
- برای معرفی لیست یا مجموعهای از موارد، قبل از ذکر اقلام استفاده میشود.
مثال: میوههای مورد علاقهام عبارتند از: سیب، موز، پرتقال و توت.
- برای معرفی جملات نقلشده از شخص یا منبعی به کار میرود.
مثال: او گفت: «من همیشه سعی میکنم بهترین نسخه از خودم باشم.»
- برای معرفی تعریف یا توضیح یک واژه یا عبارت.
مثال: تعریف موفقیت: رسیدن به اهداف و آرزوها.
- در نوشتن زمان و تاریخ، برای جداسازی ساعت از دقیقه استفاده میشود.
مثال: جلسه ساعت ۱۰:۳۰ آغاز میشود.
استفاده صحیح از دو نقطه میتواند به خوانایی و فهم بهتر متن کمک کند و اطلاعات را به شکل منظمتری ارائه دهد.